ಉಡುಪಿ, ಫೆ. 6: ಮಂಗಳೂರು ತಾಲೂಕಿನ ದರೆಗುಡ್ಡೆಯ ಇಟಲ ಶ್ರೀ ಸೋಮನಾಥೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಬಲ ಬದಿಯಲ್ಲಿರುವ, ಸ್ಥಳೀಯರು ಆನೆಕಲ್ಲು ಎಂದು ಕರೆಯುವ ಬಂಡೆಯಲ್ಲಿ ತುಳು ಶಾಸನವೊಂದನ್ನು ಉಡುಪಿಯ ಪ್ರಾಚ್ಯ ಸಂಚಯ ಸಂಶೋಧನಾ ಕೇಂದ್ರದ ಅಧ್ಯಯನ ನಿರ್ದೇಶಕರಾದ ಪ್ರೊ. ಎಸ್.ಎ. ಕೃಷ್ಣಯ್ಯ ಅವರು ಪತ್ತೆ ಮಾಡಿರುತ್ತಾರೆ. ಈ ಸ್ಥಳದ ಅಧ್ಯಯನ ನಡೆಸಲು ಉಡುಪಿಯ ವೇದಮೂರ್ತಿ ಸಗ್ರಿ ಗೋಪಾಲಕೃಷ್ಣ ಸಾಮಗ ಅವರು ಮಾರ್ಗದರ್ಶನ ನೀಡಿರುವರು ಎಂದು ಕೃಷ್ಣಯ್ಯ ಅವರು ತಿಳಿಸಿರುತ್ತಾರೆ.

ದೇವಾಲಯದ ಜೀರ್ಣೋದ್ಧಾರದ ಹಿನ್ನಲೆಯಲ್ಲಿ ಈ ಬಂಡೆಯ ಸುತ್ತಲೂ ಮಣ್ಣು ಜಮಾವಣೆಯಾಗಿದ್ದು, ಪ್ರಸ್ತುತ ಈ ಶಾಸನದಲ್ಲಿ 5 ರಿಂದ 6 ಸಾಲಿನ ಅಸ್ಪಷ್ಟ ತುಳು ಲಿಪಿಯು ಗೋಚರವಾಗಿದ್ದು ಉಳಿದ ಸಾಲುಗಳು ಮಣ್ಣಿನಲ್ಲಿ ಹೂತುಹೋಗಿದೆ. ಈ ಶಾಸನದ ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಅಧ್ಯಯನವನ್ನು ಮುಂದಿನ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಮಾಡಲಾಗುವುದು ಎಂದು ಕೃಷ್ಣಯ್ಯ ಅವರು ತಿಳಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಶಾಸನದ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಅಧ್ಯಯನವನ್ನು ಮಾಡಿರುವ ತುಳುಲಿಪಿ ಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞರಾದ ಡಾ. ರಾಧಾಕೃಷ್ಣ ಬೆಳ್ಳೂರು ಅವರು ಲಿಪಿಯ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಈ ಶಾಸನವು 12-13ನೆ ಶತಮಾನಕ್ಕೆ ಸೇರಿದೆ ಎಂದು ಅಭಿಪ್ರಾಯ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಕ್ಷೇತ್ರಕಾರ್ಯ ಶೋಧನೆಗೆ ರವಿ ಸಂತೋಷ್ ಆಳ್ವ ಮತ್ತು ಸ್ಥಳೀಯರು ಸಹಕಾರ ನೀಡಿರುತ್ತಾರೆ.

ಶಾಸನದ ಮಹತ್ವ: ದರೆಗುಡ್ಡೆಯಲ್ಲಿ ಪತ್ತೆಯಾದ ಈ ಶಾಸನವು ತುಳುನಾಡಿನ ಎರಡನೆಯ ಬಂಡೆಗಲ್ಲು ಶಾಸನವಾಗಿದೆ. ಮೊದಲ ಶಾಸನವು ಮೂಡುಕೊಣಜೆಯ ಇಟಲ ಶ್ರೀ ಸೋಮನಾಥೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯದ ಆವರಣದಲ್ಲಿರುವ ಬಂಡೆಯಲ್ಲಿ ಪತ್ತೆಯಾಗಿದ್ದು, ಇದರ ಕಾಲಮಾನ 12-13ನೆ ಶತಮಾನ. ವಿಶೇಷವೆಂದರೆ ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿರುವ (ದರೆಗುಡ್ಡೆ ಮತ್ತು ಮೂಡುಕೊಣಜೆ) ಇಟಲ ಶ್ರೀ ಸೋಮನಾಥೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯ ಎಂಬ ಒಂದೇ ಹೆಸರಿನ ಎರಡೂ ದೇವಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಈ ಶಾಸನಗಳು ಪತ್ತೆಯಾಗಿರುವುದು. ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೇ ಒಂದೇ ಕಾಲಮಾನಕ್ಕೆ (12-13ನೆ ಶತಮಾನ) ಒಳಪಡುವ ಈ ಎರಡೂ ಶಾಸನಗಳನ್ನು ಬಂಡೆಯಲ್ಲಿ ಕೊರೆದಿರುವುದು ತುಳು ಶಾಸನಗಳ ಅಧ್ಯಯನ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ಮಹತ್ವದ್ದಾಗಿದೆ ಎಂದು ಶ್ರುತೇಶ್ ಆಚಾರ್ಯ ಮೂಡುಬೆಳ್ಳೆ (ಇತಿಹಾಸ ಮತ್ತು ಪುರಾತತ್ವ ಸಂಶೋಧಕರು, ಪ್ಲೀಚ್ ಇಂಡಿಯಾ ಫೌಂಡೇಶನ್-ಹೈದರಾಬಾದ್) ತಿಳಿಸಿರುವರು.

ದೇವಾಲಯ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯ: ಈ ದೇವಾಲಯದ ವಿಶೇಷತೆಯನ್ನು ತಿಳಿಸಿರುವ ಪ್ರವೀಣ್‌ಚಂದ್ರ ಜೈನ್ ಹಾಗೂ ಪರಿಸರ ಚಿಂತಕರಾದಂತಹ ವಜ್ರನಾಥ ಹೆಗ್ಗಡೆಯವರು, ದೇವಾಲಯದ ಎಡ ಭಾಗದಲ್ಲಿರುವ ಬಂಡೆಯ ಕೆಳಗೆ ಗಣಪತಿ ವಿಗ್ರಹವಿದ್ದು, ವರ್ಷಪೂರ್ತಿ ಈ ವಿಗ್ರಹಕ್ಕೆ ನೈಸರ್ಗಿಕ ನೀರಿನ ಅಭಿಷೇಕವಾಗುತ್ತದೆ (ಮೂಡುಕೊಣಜೆಯ ಇಟಲ ಶ್ರೀ ಸೋಮನಾಥೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿಯು ಸಹ ಇದನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು). ಹಾಗೆಯೇ ದೇವಾಲಯದ ಆವರಣದಲ್ಲಿರುವ ಮೂರು ಜಲಕುಂಡಗಳಲ್ಲಿ ನೂರಾರು ವರ್ಷಗಳಿಂದ ನೀರು ಬರಿದಾಗಿದ್ದೇ ಇಲ್ಲ ಹಾಗೂ ಇದೊಂದು ಪ್ರಕೃತಿ ವಿಸ್ಮಯದ ತಾಣವೂ ಆಗಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಿರುವರು.