ತುಳುನಾಡ್ ಭಾರೀ ವಿಶಿಷ್ಟ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಇತ್ತಿನ ಬೂಡು. ತುಳುನಾಡ್‌ದ ಜನಮಂದೆಗ್ ಅಕ್ಲೆನನೇ ಆಯಿನ ಜೀವನ ಕ್ರಮ ಪಿರಾಕ್ಡ್ದ್‌ಲಾ ಉಂಡು. ತುಳು ಕ್ಯಾಲೆಂಡರ್ ಪೊನ್ನಿಡ್‌ದ್ ಸುರು ಆಪುಂಡು. ತುಳುವೆರೆ ಆಟಿ ಏಳನೇ ತಿಂಗೊಲು. ಕಿರಿಕುಟ್ಟ ಬರ‍್ಸ, ಪೋನಲ್ಪ ತೂಯಿಲ್ಪ ನೀರ್, ಊರರ‍್ಮೆ ಪಚ್ಚೆ ಕಾಡ್, ಬೈಲ್. ನಮ ಎಲ್ಲಿಪ್ಪುನಗ ಶಾಲೆಗ್ ಅಪಗಪಗ ಬರ‍್ಸೊಗು ರಜೆ ತಿಕ್ಕೊಂದ್ದಿತ್ತಿನ ದಿನೊಕ್ಲು ನೆಂಪಾಪುಂಡು. ಆಟಿ ಬೆನ್ನಿಗ್ ಎಡ್ಡೆ ಪೊರ‍್ತು, ಪಂಡ ಎಣೆಲ್ದ ನಟ್ಟಿ ಆಯಿ ಕೂಡ್ಲೆ ಬರ‍್ಸ ಬತ್ತ್ಂಡ ಕೆಯಿತ ಬುಳೆಕ್ ಎಡ್ಡೆ ಪಂಡ್ದ್ ಹಿರಿಯಕ್ಲು ಪನ್ಪೆರ್. ಪುನರ್ವಸು ನಕ್ಷತ್ರದ ಬರ‍್ಸ ಎಣೆಲ್ದ ಕೆಯಿಕ್ ಭಾರೀ ಎಡ್ಡೆ ಪನ್ಪಿ ನಂಬಿಕೆ ತುಳುವರ‍್ನವು. ತುಳುವೆರೆನ ಜೀವನ ಕೃಷಿಕ್ ಸಂಬಂಧಿಸಾದ್ ಇತ್ತಂಡ್.

ಆಟಿ ಅಮಾಸೆದಾನಿ ಕಂಡೊಗು ಪೂಂಕಾರೆ ಪಾಡುನ ದಿನ. ನಟ್ಟಿ ಮಲ್ತಿ ಕಂಡೊಲೆಗ್ ಕಾಯೆರ್‌ದ ಕಮ್ಮ ಪಾಡುನ ಕ್ರಮ. ಬುಳೆಕ್ ದಿಷ್ಟಿ ಆವರೆ ಬಲ್ಲಿಂದ್.

ದುಂಬುದ ಪಾಪು ಕಡಪುಲು ಕಷ್ಟ ಇತ್ತಂಡ್. ಜಾರುನ ಪಾದೆ ಕಾಡ್ ಸಾದಿಲು. ಚಳಿ ಪತ್ತಾವುನಂಚ ಬುಡಾಂತೆ ಬರ‍್ಪಿ ಬರ‍್ಸ ಆನಿದವು. ಒಯಿತ್ ತಿನ್ಪಿ ಬಡಪತ್ತ್, ಎಲ್ಲೆಗ್ ದಾದ ಪನ್ಪಿ ಚಿಂತೆ ಹಳ್ಳಿದ ಜನಕ್ಲೆಡ. ಅಂಚಾದ್ ಮರಿಯಾಲಗ್ ಪಂಡ್‌ದೇ ಕೆಲವು ತೆನಸ್‌ಲೆನ್ (ಉಪ್ಪಡಚ್ಚಿರ್, ಹಪ್ಪಳ, ಪುಲಿತ ಬಿತ್ತ್, ಸಾಂತನಿ) ಒಟ್ಟು ಮಲ್ತ್ದ್ ದೀವೊಂದಿತ್ತೆರ್. ಆಟಿಡ್ ತೇವುದ ತೇಟ್ಲ, ಪತ್ರಡ್ಯೆ, ಕೊದ್ಯೊಲು ಮಲ್ಲ ತೆನಸ್‌ಲು.

ತುಳುವೆರೆನ ಇಡೀ ಅಡುಗೆ ಕೋಣೆ ಮಲ್ಲ ಮರ್ದ್ ದ ಅಂಗಡಿ ಇತ್ತಿನ ಲೆಕ. ಕರಂಡೆಕಾಯಿ, ಕಣಿಲೆ, ಲಾಂಬು, ಅಂಬಡೆಕಾಯಿ, ಚಲ್ಲಂಗಾಯಿ ಆಟಿಡ್ ತಿಕ್ಕುಂಡು. ಕೇನೆ ಪುಂಡಿ, ಕೆರೆಂಗ್‌ದ ಹಪ್ಪಳ, ಮರಕೆರೆಂಗ್, ಪೆಲಕಾಯಿದ ಗಟ್ಟಿ ಮಾತಲಾ ಮರಿಯಾಲೊದ ತೆನಸುಲು.

ಆಟಿ ಎಡ್ಡೆ ತಿಂಗೊಲತ್ತ್ ಪನ್ಪಿ ನಂಬಿಕೆಲಾ ನಮಡ ಉಂಡು. ಐಕಾದೇ ಪೊಸ ಮದಿಮಲ್ ಅಪ್ಪೆ ಇಲ್ಲಡೆ ಆಟಿ ಕುಲ್ಲರೆ ಪೋಪಿನ ಕ್ರಮ ಬುಲೆತ್‌ಂಡ್. ರಡ್ಡ್ ಕಾರಣೊಗು ಆಟಿ ಕುಲ್ಲುನ ಕ್ರಮ ಆಚರಣೆಡುಂಡು. ಒಂಜಿ ಆಟಿಡ್ ಆಣ್ ಪೊಣ್ಣು ಒಟ್ಟು ಸೇರಿಯರೆ ಬಲ್ಲಿಂದ್. ರಡ್ಡ್ ಆಣನ ಇಲ್ಲದ ಬಡಪತ್ತ್ ಪೊಣ್ಣ ಇಲ್ಲದಕ್ಲೆಗ್ ಗೊತ್ತಾವರೆ ಬಲ್ಲಿಂದ್. ಆಟಿದ ಅಮಾಸೆ ವರ್ಸೊದ ಮಾತ ಅಮಾಸೆಲೆಡ್‌ದ್‌ಲಾ ಮಲ್ಲ. ಮಾತಾ ಈಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನಲೆಡ್ಲಾ ಜನ ಪೂಜೆ, ದರ್ಶನ ಮಲ್ಪುವೆರ್. ತುಳುವೆರೆ ತೆನಸುಲು ಬೊಕ್ಕ ವನಸ್ ಆರೋಗ್ಯ ಪೂರಕ ಪನ್ಪಿನವು ಮಸ್ತ್ ಜನಕ್ ಗೊತ್ತಿಜ್ಜಿ. ಮರಿಯಾಲದ ತೇವು, ತೇಟ್ಲ, ಪೆಲತರಿ, ತೊಜಂಕ್, ತಿಮರೆ ಮಾತಲಾ ಆರೋಗ್ಯ ಎಡ್ಡೆ ಮಲ್ಪಿನ ತಿನಿಸುಲು. ಪರಂದ್ ಪೆಜಕಾಯಿದ ಕಜಿಪು, ಉಪ್ಪುಡು ಪಾಡ್‌ದಿನ ಕುಕ್ಕುದ ಮುಡಿ, ಕರಂಡೆ ಕಾಯಿ, ಕಣಿಲೆ ಉಂದು ಮಾತಾ ಆಟಿದ ತೆನಸುಲು. ಆಟಿ ಕಳೆಂಜೆ ಪಂಡ ತುಳುವೆರೆ ಅನಿಷ್ಟ ಕಳೆವರೆ ಬರ‍್ಪಿ ಶಕ್ತಿ ಪನ್ಪಿ ನಂಬಿಕೆ ತುಳುವೆರೆಡ ಉಂಡು.

ಆಟಿಡೊಂಜಿ ದಿನ ಪನ್ಪಿನವು ಇಂಚಪ್ಪ ಒಂಜಿ ಫ್ಯಾಶನ್‌ದ ಲೇಸ್ದ್ ಬರೊಂದುಂಡು. ಸಂಘ ಸಂಸ್ಥೆಲು, ಅಕಾಡೆಮಿಲು, ವರ‍್ಸೊಗೊರ ಆಟಿ ಆಚರಣೆ ಮಲ್ಪುನೆನ್ ಆಟಿದೊಂಜಿ ದಿನ, ಆಟಿದ ಅರಗಣೆ, ಉಂದೆನ್ ಮಾತಾ ಪೊಸ ದೇಕಿಡ್ ನಮ ತೂವೊಂದುಲ್ಲ.

ಚನ್ನೆ ಮಣೆ, ತಪ್ಪಂಗಾಯಿ, ಕಾಯಿ ಕಟ್ಟುನಿ, ಎರು ಗಿಡಪುನಿ ಮಾತಾ ಸಾಮಾನ್ಯ ಜಾನಪದ ಗೊಬ್ಬುಲು. ಚೆನ್ನೆ ಮಣೆ ಮಾತಾ ಕೂಡು ಕುಟುಮೊದ ಇಲ್ಲಡ್ಲಾ ಗೊಬ್ಬೊಂದಿತ್ತಿನ ಗೊಬ್ಬು. ಆಟಿದ ಅಮಾಸೆ ತುಳುವೆರೆಗ್ ಭಾರೀ ಮಲ್ಲ ಪರ್ಬ. ಬಂಟ್ವಾಳ ಕಾರಿಂಜೆಡ್ ಅಮಾಸೆ ಮೀಪಿನ ಮಲ್ಲ ಸಂಸ್ಕೃತಿ. ಇತ್ತೆಲಾ ಸುತ್ತಮುತ್ತದ ಅಂಗಡಿಲೆನ್ ಬಂದ್ ಮಲ್ತ್ದ್ ಅಮಾಸೆ ಮೀಯರೆ ಜನ ಪೋಪೆರ್.

ಕಾಂಡೆದ ಪಾಲೆದ ಕೆತ್ತೆದ ಕಶಾಯ, ಬಾರೆದ ಇರೆಟ್ ಪೂ ದೀದ್ ಬಾಗಿನ/ ದಾನ ಬುಡ್ಪಿನ ಸಾಮಾನ್ಯ ಕ್ರಮ. ಕಶಾಯದ ಬೆರಿಕ್ ಮೆತ್ತೆದ ಗಂಜಿ ಇತ್ತೆಲಾ ಜೀವದ ತಂಪುಗಾದ್ ತಪ್ಪಾಂದೆ ಹಳ್ಳಿಡ್ ಮಾತ್ರ ಅತ್ತಾಂದೆ ಪೇಟೆಡ್ಲಾ ಜನ ಆಚರಣೆ ಮಲ್ತೊಂದುಲ್ಲೆರ್. ಬಯ್ಯಗ್ ಆಟಿದ ರಾವುಗು ಬಲಸುನ ಕ್ರಮ ಬಂಟ್ವಾಳ, ಪುತ್ತೂರು, ಬೆಳ್ತಂಗಡಿ ತಾಲೂಕುಡು ಇತ್ತೆಲಾ ಉಂಡು. ಕೋರಿ ಬೊಕ್ಕ ರೊಟ್ಟಿ ಅಡ್‌ದ್ ಇಲ್ಲ ಕಯಿತಲ್ದ ಕಾಯೆರದ ಮರತ ಅಡಿಟ್ ರಾವುಗು ಬಲಸುನ ಕ್ರಮ. ಈ ದೈವೊಗು ಆಟಿದ ರಾವುಂದೇ ಪುದರ್.

ಆಂಡಲಾ ಆಟಿಡ್ ಮದಿಮೆ ಮಾಸ್ತ್ರಿ ಆಪುಜಿ. ದೈವೊಲೆಗ್ ಬಲಸುಜಿ, ಕೋಲ ನೇಮ ನಡಪುಜಿ. ಅಪಗಾಂಡ ಆಟಿ ಎಡ್ಡೆ ತಿಂಗೊಲತ್ತಾ? ಬಡಪತ್ತ್ ದ ಕಾಲೊಡು ಎಡ್ಡೆ ಹಾಳ್ ನರಮಾನಿಯೇ ಮಲ್ತೊಂದಿನ ಆದಿಪ್ಪು. ಆಟಿಡೊಂಜಿ ದಿನ, ಕೆರ‍್ಡೊಂಜಿ ದಿನ, ಇಂಚಿನ ಓಂಜಿ ದಿನ ಪಿರಾಕ್ ದ ಸಂಮಸ್ಕ್ರತಿನ್ ನೆಂಪು ಮಲ್ತೊನುವ. ನಿತ್ಯ ತುಳುವೆರಾದ್ ಬದ್ಕೆರೆ ಬಂಗ ದಾಯೆಗ್. ಕಾಲ ಕಾಲೊಗು ತಿಕ್ಕಿಬಿ ತೆನಸ್, ಸಮಯಗ್ ಸರಿಯಾದ್ ತಿಕ್ಕುನ ಪರಿಸರ ಬದ್‌ಕ್‌ಗ್ ಆಳವಡಿಸಾವರೆ ಬಂಗ ಆವಂದ್ ಪನ್ಪಿ ಆಶಯ ಈ ಬರವುದ. ನಿತ್ಯ ತುಳುವೆರಾದ್ ಬದ್‌ಕಿಯಡ ನಮ್ಮ ಬದ್‌ಕ್ ಪೊರ‍್ಲಾವು. ಮಾತಾ ತುಳುವೆರೆಗ್ಲಾ ಆಟಿದ ಎಡ್ಡೆಪ್ಪು ಬಯಕ್‌ದ್ ಎನ್ನ ಬರವುಗು ಅಕೇರಿದ ಬೊಟ್ಟು ದೀಪೆ, ಸೊಲ್ಮೆಲು.

ಡಾ. ದುಗ್ಗಪ್ಪ ಕಜೆಕಾರ್
(ಸಂಶೋಧಕರು, ಸಹ ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕರು)